Μόνον όταν η μετάφραση δεν φαίνεται ότι είναι μετάφραση, μόνον τότε αξιώνεται να μπει στη χορεία των πρωτοτύπων

Εν αρχή, κάποιοι αφορισμοί ιδιωτικής χρήσεως: Ενώ η αφήγηση είναι μια διαδικασία μετάβασης απ' το εγώ στον άλλον (κι ας μη φαίνεται), η μετάφραση φαίνεται σαν διαδικασία έκπτωσης απ' τον άλλον στο εγώ (κι ας μην είναι).

Μόνον όταν η μετάφραση δεν φαίνεται ότι είναι μετάφραση, μόνον τότε αξιώνεται να μπει στη χορεία των πρωτοτύπων, εκεί όπου η αυθαιρεσία της έμπνευσης βρίσκει τον δάσκαλό της στο αισθητικό αποτέλεσμα.

Κάθε πνευματική και καλλιτεχνική εργασία είναι μοναχική· σε τούτη δω, πάντως, έχεις και μια «φωνή» να σου κρατάει συντροφιά.

Η μετάφραση είναι σαν τον έρωτα ή τον φόνο: χρειάζονται (τουλάχιστον)
δύο.

Ο μεταφραστής πρέπει να είναι ο ίδιος συγγραφέας, πρέπει να ξέρει τι κοστίζει η μάχη με την ίδια σου τη γλώσσα.

Δεν θα με τιμούσε και πολύ αν κάποιος διατεινόταν ότι με αναγνώριζε πίσω απ' τη μετάφραση οποιουδήποτε κειμένου, ενώ κάτι τέτοιο θα με κολάκευε αν είχε να κάνει με έναν συγκεκριμένο συγγραφέα· δηλαδή, να με αναγνωρίσει, λ.χ., πίσω απ' τη μετάφραση ενός ανησυχητικού διηγήματος του Μπόρχες ή μιας ανήσυχης ακροβασίας του Περέκ.

Ολα τα βιβλία είναι μεταφραστέα, αλλά δεν είναι όλα μεταφράσιμα.

Η μετάφραση δεν συνιστά παρά αυτό που αποτελεί και τη θεμελιώδη προϋπόθεση της επιτυχίας της: μια δημιουργική ανάγνωση.

«Η Μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ», φέρεται να είπε ο Φλομπέρ. «Ο Φλομπέρ είμαι εγώ», (πρέπει να μπορεί να) λέει ο μεταφραστής του.

Ο μεταφραστικός μόχθος δεν είναι παρά η αγωνία του μεταφραστή ν' απαντήσει σε ερωτήματα μεταφρασεολογίας, που θέτει η ίδια η πράξη της μετάφρασης.

* * *

Tου Αχιλλέα Κυριακίδη


Η βράβευση της μετάφρασής μου του μυθιστορήματος του Πατρίκ Μοντιανό Au cafe de la jeunesse perdue (Στο cafe της χαμένης νιότης, εκδ. Πόλις) ήταν μια μοναδικά ευχάριστη έκπληξη, ίσως γιατί μου απέδειξε ότι δεν είμαι ο «τρελός του (μεταφραστικού) χωριού», που πιστεύει ότι δεν υπάρχουν «εύκολα» και «δύσκολα» πρωτότυπα, κι ότι αυτό που (πρέπει να) ζυγίζεται περισσότερο στην αποτίμηση μιας μετάφρασης είναι ο βαθμός προσέγγισης του ύφους του συγγραφέα, τον οποίο δεξιώνεται η γλώσσα-στόχος. Αν με ρωτούσε κάποιος σε ποιο ή σε ποια απ' τα πάμπολλα βιβλία που έχω μεταφράσει «τα βρήκα μπαστούνια», το βιβλίο του Μοντιανό (αυτού του μείζονος σύγχρονου γάλλου συγγραφέα, που επιμένει με μινιμαλιστική ταπεινότητα να πραγματεύεται τις εμμονές του με τον χρόνο, με τη μνήμη και, κυρίως, τη λήθη, με το επώδυνο αποτύπωμα της Ιστορίας στην ατομική συνείδηση) θα έπαιρνε επάξια μια θέση στην απάντησή μου, μαζί με τη νουβέλα του Πασκάλ Κινιάρ La Raison (Ο Λόγος, εκδ. Μελάνι), ένα βιβλίο-ναρκοπέδιο για μεταφραστές, και το μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Γκαρνέτ Lady Into Fox (Από γυναίκα, αλεπού, εκδ. Opera), όπου κάτω από μια «ύπουλα» στρωτή και ακαδημαϊκή αφήγηση κρύβεται η αποθέωση του βρετανικού understatement.


πηγη : www.enet.gr